Đoàn thể thao người khuyết tật Việt Nam tham dự Paralympic Paris 2024

Nâng cao chất lượng phong trào vận động người khuyết tập tham gia tập luyện thể dục thể thao

Năm 2024, phong trào vận động người khuyết tật tham gia tập luyện thể dục thể thao (TDTT) đạt được kết quả đáng khích lệ. Số lượng câu lạc bộ thể thao người khuyết tật được kiện toàn, nâng cao. Số người tập luyện TDTT trong cộng đồng vượt trội so với năm 2023. Môn thể thao thu hút nhiều người tham gia nhất là Pickleball, Khiêu vũ Thể thao, Thể thao giải trí điện tử. Số người khuyết tật tập luyện thường xuyên tại Câu lạc bộ TDTT trên 8.000 người/năm, trong đó Câu lạc bộ chấn thương cột sống trên 2.000 người; tiêu biểu là thành phố Hà Nội có 300 hội viên chấn thương cột sống. Tổng số người tham gia tập luyện thường xuyên trên 30.000 người/năm. Hệ thống câu lạc bộ đang phát triển mạnh ở các tỉnh, thành phố như: Hồ Chí Minh, Hà Nội, Cần Thơ, Đà Nẵng, Quảng Ngãi, Thái Nguyên, Khánh Hòa, Lạng Sơn, Cao Bằng, Sơn La... Các câu lạc bộ này thu hút trên 2.300 hội viên ở các môn: Judo khiếm thị, Quần vợt Xe lăn, Bắn cung, Taekwondo, Yoga, Khiêu vũ thể thao, Thể thao điện tử.

Để góp phần phát triển phong trào khu vực phía Nam, Ủy ban Paralympic Việt Nam cử 3 huấn luyện viên Khiêu vũ thể thao cùng phối hợp thành phố Hồ Chí Minh tập huấn cho 40 học viên. Tháng 11/2024, lớp tập huấn hướng dẫn các môn thể thao mới tại Đà Nẵng đã được tổ chức nhằm nâng cao kiến thức, kỹ năng công tác dành cho 70 học viên là cộng tác viên thể thao người khuyết tật trong cộng đồng. Trong năm 2024, Ủy ban tiếp tục phổ biến môn khiêu vũ thể thao người khiếm thị tại Bắc Giang cũ, Sơn La, Cao Bằng, Đà Nẵng. Ủy ban đã triển khai ký thỏa thuận với các Liên đoàn Yoga, Liên đoàn Thể dục miễn phí và tạo điều kiện cho người khuyết tật tập luyện.

Chất lượng phong trào vận động người khuyết tật tham gia tập luyện TDTT năm 2024 có nhiều chuyển biến, hình thành thêm 17 câu lạc bộ Khiêu vũ Thể thao Người khuyết tật ở cơ sở thu hút trên 500 người tham gia. Tính riêng ở Hà Nội, đã có 7 câu lạc bộ khiêu vũ và 2 câu lạc bộ thể thao điện tử. Ngoài ra, các câu lạc bộ như Taekwondo, Yoga, Phục hồi chức năng, Thể thao người chấn thương cột sống thu hút 2.000 người khuyết tật tập luyện.

Thi đấu môn Bóng bàn giải vô địch quốc gia người khuyết tật năm 2025

Các vận động viên người khuyết tật tham gia ngày càng đông đảo vào Giải Vô địch các môn thể thao người khuyết tật toàn quốc. Trung bình mỗi năm có từ 1.100 - 1.200 vận động viên, huấn luyện viên của 30 - 32 tỉnh, thành phố tham gia ở 9 môn thể thao. Ủy ban tổ chức thành công Hội thi khiêu vũ thể thao dành cho người khiếm thị với trên 200 vận động viên, cán bộ, huấn luyện viên và trọng tài tham gia. Chỉ đạo và giao cho Tổ chức Hội viên (Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp và Phát triển năng lực người khuyết tật Việt Nam) để chủ động tổ chức các giải thể thao Điện tử, Pickleball cho người khuyết tật, với 3 lần tổ chức, thu hút 300 vận động viên (VĐV). Ngoài ra, có 18 tỉnh thành tổ chức Giải thể thao người khuyết tật với nhiều môn thể thao.

Vượt khó, hoàn thành chỉ tiêu tham dự các giải vô địch thế giới

Năm 2024, huấn luyện viên, vận động viên người khuyết tật Việt Nam đã tham dự rất nhiều các hội thảo, lớp tập huấn, khóa huấn luyện về bóng đá khiếm thị, cầu lông, phân loại thương tật... tại Lào, Trung Quốc, Nhật Bản.

Thế vận hội thể thao người khuyết tật Thế giới (Paralympic) 2024 được tổ chức ở Paris (Pháp) có sự tham dự của 4.400 vận động viên thuộc 173 quốc gia trên toàn thế giới. Đoàn Thể thao người khuyết tật Việt Nam có 7 vận động viên tham dự 6 nội dung ở 3 môn Cử tạ, Điền kinh, Bơi lội trong tổng số 549 nội dung của 22 môn thi đấu. Thành tích đạt được ở môn Cử tạ: Lê Văn Công giành huy chương đồng, Châu Hoàng Tuyết Loan xếp hạng 5, Đặng Thị Linh Phượng đứng thứ 8; Môn Bơi: Lê Tiến Đạt xếp hạng 4 và Đỗ Thanh Hải hạng 5.

Lê Văn Công giành huy chương đồng Paralympic Paris 2024

Có thể thấy tham gia kỳ Thế vận hội lần này, 6/7 vận động viên người khuyết tật Việt Nam đã vượt qua các vòng loại, vào chung kết của 3 môn thi đấu. Mặc dù các vận động viên khuyết tật Việt Nam có tuổi đời trung bình cao so với các VĐV khu vực, châu lục và thế giới, chưa có nguồn vận động viên trẻ kế cận; điều kiện về cơ sở vật chất cho tập luyện còn nhiều hạn chế, thiếu đồng bộ và chưa mang tính chuyên nghiệp cao. Các vận động viên gặp nhiều chấn thương trong quá trình tập luyện và thi đấu, chưa điều trị được dứt điểm chấn thương nên ảnh hưởng đến thành tích trong thi đấu. Việc đạt được những thành tích nêu trên chính là sự phấn đấu của các vận động viên, huấn luyện viên với ý chí quyết tâm, nỗ lực rất cao.

Đánh giá về thành tích các vận động viên Việt Nam tại Paralympic Paris 2024, ông Lê Đức Thọ - Tổng Thư ký Ủy ban Paralympic Việt Nam - cho biết: “Giành suất tham dự Thế vận hội người khuyết tật đã khó, việc đoạt được huy chương càng khó gấp bội. Những cố gắng của cả đoàn và đặc biệt là các vận động viên Việt Nam để hoàn thành chỉ tiêu giành huy chương là rất đáng tự hào”.

Phối hợp tổ chức nhiều hoạt động bổ ích

Ủy ban Paralympic Việt Nam phối hợp với các tổ chức xã hội, tổ chức phi chính phủ để xây dựng Đề án, dự án, kế hoạch phối hợp với mục tiêu hỗ trợ người khuyết tật tiếp cận hoạt động thể dục thể thao trong cộng đồng, như: Dự án phát triển câu lạc bộ cơ sở trong cộng đồng, như Bơi, Câu lạc bộ thiểu năng, Câu lạc bộ điền kinh người khiếm thị và tập huấn bác sỹ khám, phân loại thương tật môn Bóng bàn, Cầu lông (do Ủy ban Paralympic Thế giới hỗ trợ tại tỉnh Thái Nguyên). Ủy ban phối hợp nhóm truyền thông Vietnam Parasports (FPT) triển khai Dự án “Những chiến binh tương lai”; phối hợp Hiệp hội Thanh niên về người khuyết tật tổ chức “Lễ kỷ niệm Ngày Quốc tế về người khuyết tật (3/12), khai mạc giải thể thao Điện tử và diễn đàn lắng nghe tiếng nói của người khuyết tật tại Hà Nội.

Phối hợp với Tổ chức DHF Đan Mạch mở lớp huấn luyện viên, vận động viên môn Cầu lông nhằm trang bị kiến thức huấn luyện, kỹ năng quản lý và phát triển môn cầu lông trong cộng đồng người khuyết tật tại Lạng Sơn, Thái Nguyên, Quảng Ninh và các tỉnh Thái Bình, Hà Nam, Nam Định trước đây. Tháng 10/2024, tổ chức giao lưu Thể thao người khuyết tật 6 tỉnh tại Thái Nguyên, thu hút 74 vận động viên tại các câu lạc bộ. Ủy ban phối hợp với Hội người mù Việt Nam, Liên đoàn Thể dục mở lớp giới thiệu các môn thể thao mới: Pickleball, Khiêu vũ Thể thao, giao cho Trung tâm Giáo dục và Phát triển năng lực người khuyết tật Việt Nam triển khai môn thể thao “Golf công viên dành cho xe lăn” thu hút trên 100 người khuyết tật tham gia. Phối hợp tổ chức VTV Corp ký kết hợp tác thúc đẩy thể thao cộng đồng tại thành phố Hồ Chí Minh, khu vực miền Trung và các tỉnh phía Bắc.

Tuy nhiên, việc tổ chức phong trào mới tập trung các thành phố lớn, việc đầu tư chỉ đạo, hướng dẫn cơ sở để phát triển, mở rộng phong trào tập luyện và hình thành các câu lạc bộ Thể thao cơ sở cho người khuyết tật ở địa phương còn hạn chế, nhất khu vực miền núi thiếu sự quan tâm phát triển phong trào, ở một số tỉnh, thành phố phía Bắc phát triển thiếu ổn định, thiếu bền vững.

Tập trung thực hiện nhiệm vụ đề ra trong năm 2025

Năm 2025, Ủy ban Paralympic Việt Nam xác định các mục tiêu cụ thể để nâng cao chất lượng hoạt động thể thao của người khuyết tật. Trong đó, đáng chú ý là các mục tiêu như tuyên truyền, vận động các tỉnh, thành để thành lập Câu lạc bộ TDTT cơ sở, loại hình TDTT tự nguyện trong cộng đồng, trung tâm phục hồi chức năng dành cho người khuyết tật nhằm thu hút ngày càng nhiều người khuyết tật tham gia tập luyện thể dục, thể thao thường xuyên để phục hồi chức năng, nâng cao sức khỏe, tự tin hòa nhập với cộng đồng (35.000 người). Tiếp tục phối hợp với nhà nước, tổ chức hội, tổ chức xã hội nghề nghiệp nhằm tuyên truyền tới 63 tỉnh, thành phố có công trình thể dục thể thao bảo đảm điều kiện tiếp cận đối với người khuyết tật. Mở rộng, phổ biến và phát triển 15 môn thể thao trở lên cho người khuyết tật tập luyện trong năm 2024-2026 (Điền kinh, Bơi, Cử tạ, Cờ vua, Bóng bàn, Cầu lông, Judo khiếm thị, Taekwondo, Bắn cung, Quần vợt xe lăn, Khiêu vũ thể thao, Yoga, Bóng đá người khiếm thị (05 người), Thể thao điện tử, Pickleball và Boccia, trên tinh thần mỗi người tự chọn cho mình môn thể thao phù hợp để tham gia.

Phong trào TDTT cho người khuyết tật ngày càng được các địa phương quan tâm

Đề nghị các hội thể thao quốc gia, Bộ Giáo dục và Đào tạo cùng phối hợp tổ chức nhiều hoạt động khác cho người khuyết tật, như các môn: Điền kinh, Bơi, Cử tạ, Cờ vua, Cầu lông, Bóng bàn, Pickleball, thể thao Điện tử, Khiêu vũ thể thao… Duy trì 55-60 vận động viên thường xuyên được tập luyện tại các Trung tâm Huấn luyện thể thao quốc gia và các địa phương để sẵn sàng tham gia các giải quốc tế (bổ sung 10-15 vận động viên trẻ). Phối hợp để vận động các tỉnh, thành phố xây dựng lực lượng học sinh năng khiếu thể thao tại cấp tỉnh, thành phố để tạo nguồn vận động viên trẻ tham dự Đại hội Thể thao trẻ châu Á. Phấn đấu 5-7 vận động viên đạt chuẩn để tham dự Đại hội Thể thao thế giới lần thứ 18 (Paralympic Los Angeles, năm 2028) ở 3 môn: Điền kinh, Bơi và Cử tạ.

Để đạt được các mục tiêu đã đề ra, Ủy ban Paralympic Việt Nam tập trung vào một số nhóm nhiệm vụ và giải pháp sau đây: Tiếp tục tư vấn, kiến nghị với Cục Thể dục thể thao Việt Nam về việc xây dựng một số chế độ, chính sách cho vận động viên người khuyết tật. Nâng cấp phần mềm quản lý dữ liệu vận động viên quốc gia theo công nghệ số phục vụ cho tổ chức thi đấu. Phối hợp với Cục Thể dục thể thao Việt Nam để tiếp tục phổ biến hướng dẫn người khuyết tật tham gia tập luyện thể dục thể thao thường xuyên, thành lập các câu lạc bộ từng môn hoặc nhiều môn thể thao trong cộng đồng ở các ngành và địa phương, chú trọng phát triển phong trào ở các địa phương: Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Thái Nguyên, Quảng Ninh, Thanh Hóa, Gia Lai, Đồng Nai, Đà Nẵng và Cần Thơ (70% các tỉnh có câu lạc bộ Thể thao người khuyết tật).

Thi đấu môn Pickleball giải vô địch quốc gia người khuyết tật năm 2025

Ủy ban Paralympic Việt Nam tiếp tục phối hợp với các Liên đoàn Thể thao quốc gia, Tổ chức phi Chính phủ về triển khai chương trình, dự án các hoạt động thể dục thể thao cho người khuyết tật Việt Nam qua mô hình câu lạc bộ thể dục, thể thao tại các tỉnh: Ninh Bình, Thái Nguyên, Lạng Sơn, Đông Triều (Quảng Ninh) đồng thời, mở rộng và nhân diện ra các tỉnh, thành phố khác. Xây dựng Dự án phát triển phong trào thể thao người khuyết tật và đề nghị IPC, APC hỗ trợ Chương trình “1 triệu người khuyết tật Việt Nam đến với thể thao” và đồng hành với thể thao người khuyết tật Việt Nam.

Song song với đó, phối hợp với Cục Thể dục thể thao Việt Nam để tổ chức thành công giải toàn quốc năm 2025; tập huấn công tác phân loại thương tật dành cho huấn luyện viên và bác sỹ với nhiều hình thức đào tạo; có các kế hoạch tham dự các Giải quốc tế; tuyển chọn, lấy chuẩn để đăng ký các giải quốc tế, đại hội khu vực, châu lục và thế giới) như: Đại hội Thể thao Người khuyết tật châu Á (ASIAN Para Games) năm 2026 Nagoya (Nhật Bản) và ASEAN Para Games 13, tại Thái Lan năm 2026.  

Để thực hiện được tốt các nhóm nhiệm vụ nêu trên, Ủy ban Paralympic Việt Nam tập trung nâng cao hiệu quả công tác truyền thông trong cộng đồng xã hội, hội thảo về tác dụng, lợi ích của luyện tập thể dục, thể thao của người khuyết tật; thông qua truyền thông tạo sự ủng hộ các cấp, các ngành, đoàn thể chính trị, xã hội, doanh nghiệp, các liên đoàn, hội thể thao quốc gia và cộng đồng xã hội đối với việc nâng cao thể lực, sức khỏe, giúp người khuyết tật hòa nhập cộng đồng và tạo điều kiện cho họ có bản lĩnh vươn lên làm chủ trong cuộc sống.

Phối hợp với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ký kết thỏa thuận về kế hoạch về định hướng phát triển phong trào TDTT người khuyết tật giai đoạn 2025-2030 để làm căn cứ triển khai.

Phối hợp với Văn hóa, Thể thao và Du lịch có văn bản chỉ đạo, đôn đốc việc thực hiện tuyên truyền, phổ biến, tăng cường hướng dẫn người khuyết tật tham gia tập luyện thể dục, thể thao thường xuyên, thành lập các câu lạc bộ thể thao hoạt động ở các ngành, địa phương.

Ủy ban Paralympic Việt Nam quyết tâm xây dựng tập thể đoàn kết, vũng mạnh. Thực hiện quy chế phối hợp chặt chẽ với cơ quan quản lý Nhà nước, đoàn thể chính trị - xã hội, liên đoàn, hội thể thao quốc gia trong công tác phối hợp và triển khai kế hoạch tổ chức thực hiện các nhiệm vụ chính trị và chuyên môn. Thường xuyên tuyên truyền, nâng cao công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức cho vận động viên, huấn luyện viên và trọng tài.

Để đáp ứng nhu cầu phát triển phong trào tập luyện thể dục, thể thao của người khuyết tật trong nước, không để tụt hậu ở đấu trường khu vực, quốc tế khi thực tiễn đòi hỏi ngày càng cao về tính chuyên nghiệp hóa, Ủy ban Paralympic Việt Nam cũng mong muốn Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch có những giải pháp bổ sung, sửa đổi chính sách về chế độ dinh dưỡng đặc thù trong tập huấn, thi đấu của đội tuyển tham gia giải, Đại hội thể thao người khuyết tật cấp châu lục và Đông Nam Á, sớm sửa đổi Luật Thể dục, thể thao, đồng thời, sớm ban văn bản pháp luật quy định chế độ tập luyện năng khiếu, chế độ ưu tiên tiếp cận để tập luyện tại công trình TDTT và chế độ ưu tiên đào tạo nghề khi giải nghệ thể thao đối với người khuyết tật…

TS. Phạm Thanh Cẩm